برای سالیان متمادی است که بوتاکس به عنوان یکی از درمان های ضد پیری موثر برای رفع چین و چروکهای صورت مورد استفاده قرار می‌گیرد. بوتاکس، نام تجاری سمی است که توسط باکتری Clostridium botulinum تولید می‌شود. این سم در مقادیر کم خطری ندارد
اگر چه باید تحت نظر پزشک متخصص و مجرب تجویز و تزریق گردد. فراتر از کاربردهای زیبایی، بوتاکس درمانی برای بیش از 20 بیماری پزشکی از جمله اسپاسم چشم، سردرد و میگرن نیز به شمار می‌رود. اگرچه هنگامی که برای اهداف پزشکی استفاده می‌شود، برخلاف زمانی که برای اهداف زیبایی استفاده می‌شود تمایل بر این است که برای مدت زمان کوتاه تری عمل کند، که معمولاً دو تا سه ماه طول می‌کشد. اما برای این که بدانیم به طور کلی چه محدودیت هایی وجود دارد و در سال چند بار میتوان بوتاکس انجام داد بهتر است موارد مختلفی را بررسی کنیم.
عوامل موثر بر طول دوره زمانی ماندگاری بوتاکس
هنگام دریافت بوتاکس، محل تزریق و مقدار آن ممکن است بر طول مدت اثرگذاری آن و این که چند بار میتوان بوتاکس انجام داد، تاثیرگذار باشند. سایر عوامل مثل سن فرد، خاصیت ارتجاعی پوست فرد و عمق چروک نیز می‌توانند بر زمان ماندگاری موثر باشند. در دهه بیست فرد می‌خواهد از بروز چین و چروک جلوگیری کند، در دهه 30 متوجه چند چروک می‌شود، به ویژه خطوط اخم و ابرو، و می‌خواهد جلوی عمیق شدن آنها را بگیرید. در دهه 40 خطوط عمیق تری را در اطراف چشم خود مشاهده می‌کند. خطوط و چروکها در دهه 50 مشخص‌تر می‌شود زیرا مثلا در خانم‌ها، تغییرات ناشی از یائسگی پوست فرد را خشک و مستعد چروک می‌کند. سرانجام در دهه 60 فرد می‌خواهد پوستی جوانتر و شادابتر داشته باشد. از 18 سالگی به بعد در تمامی دوره های سنی میتوان از بوتاکس استفاده کرد.
انقباض های عضلانی قسمت‌های مختلف صورت
هر بار که ابرو را بالا می‌آورید، لبخند می‌زنید یا گریه می‌کنید، عضلات صورت شما منقبض می‌شوند. این انقباضات عضلانی به شما امکان می‌دهد حالت های مختلف را در صورت خود ایجاد کرده و به نوعی احساسات درونی خود را توسط چهره نشان دهید. متأسفانه، این انقباضات باعث می‌شود با گذشت زمان و افزایش سن، چین و چروک ها و خطوط ریز به صورت ثابت در صورت ایجاد شوند. اینجاست که بوتاکس وارد عمل می‌شود. بوتاکس حاوی موادی است که باعث می‌شود عصب ها نتوانند به عضلات صورت پیامی ارسال کنند و بدین وسیله، از انقباض آنها جلوگیری می‌کند. این ماده با یک سوزن ظریف به عضله زیر پوست تزریق می‌شود. سیگنال‌های اعصاب به عضلات را مسدود می‌کند و منجر به تنبلی موقتی آن عضلات می‌شود. در نتیجه، چین و چروک ها و خطوط ریز کمتر قابل مشاهده خواهند بود.
ارتباط انقباض‌های عضلانی و شدت نیاز به بوتاکس
بوتاکس اغلب برای خطوط افقی پیشانی و چین و چروک اطراف چشم، خطوط پنجه کلاغی، خط چندش و خطوط اخم بین دو ابرو استفاده می‌شود. باید توجه کرد که برای افراد مختلف با توجه به حالت‌های مختلف چهره‌ای فرد ممکن است انقباض های عضلانی و چین و چروک ها زیاد یا کم باشد و همین موضوع نیز برای تعیین این که چند بار میتوان بوتاکس انجام داد باید لحاظ گردد. برای مثال افرادی که زمان زیادی را بدون عینک در آفتاب می‌گذارند به دلیل انقباض ناخودآگاه عضلات دور چشم و ابرو معمولاً چین و چروک بیشتری در دور چشم یا بین دو ابرو مشاهده می‌کنند و همین باعث می‌شود در فواصل زمانی کوتاه تری نیاز به تجدید استفاده از بوتاکس داشته باشند. هم چنین افرادی که هنگام خندیدن عضلات زیادی از دور لبها یا چشم های آنها درگیر می‌شود نیز در این دسته قرار می‌گیرند.
هر چند وقت یکبار باید بوتاکس کنید
اگرچه بوتاکس می‌تواند به طور موقت ارتباطات عصبی را مسدود کند اما اثرات آن دائمی نیست و با بازگشت تدریجی عملکرد عضلات، خطوط و چین و چروکهای قدیمی دوباره ظاهر می‌شوند با این حال، با درمان منظم و مستمر، میتوان چین و چروک ها را بیشتر پنهان کرد. اما باید توجه کرد که به طورکلی، در این موضوع که چند بار میتوان بوتاکس انجام داد محدودیت خاصی وجود ندارد فقط بهتر است فواصل زمانی مناسب رعایت شود. هر بار استفاده از بوتاکس فقط چند دقیقه طول می‌کشد و نیازی به بیهوشی برای تزریق وجود ندارد. به مدت چهار تا شش ساعت بعد، بیماران نباید دراز بکشند یا ناحیه تزریق شده را دستکاری کنند و یا ورزش‌های سنگین انجام دهند. به طور کلی مشاهده اثر کامل بوتاکس یک تا دو هفته طول می‌کشد، اما برخی از بیماران بعد از دو یا سه روز متوجه تغییراتی می‌شوند.
مقدار ماده استفاده شده در هر بار بوتاکس
یکی از عواملی که در تعیین این که چند بار میتوان بوتاکس انجام داد و یا به عبارت بهتر چند بار لازم است که این کار انجام شود، موثر است و نتایج درمان بوتاکس شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد این است که چند واحد از مواد استفاده می‌شود. اگر مقدار کمتری ماده به ناحیه مورد نظر تزریق شود، نتایج ممکن است به سرعت از بین بروند. بنابراین لازم است که بوتاکس توسط یک پزشک متخصص پوست و مو مجرب انجام شود تا دوز مناسب ماده را برای قسمت های مختلف صورت استفاده کند.
آیا استفاده‌ی مکرر بر مقدار بوتاکس مورد نیاز تأثیر می‌گذارد؟
استفاده منظم از بوتاکس ممکن است باعث شود اثر آن با هر بار استفاده، برای مدت زمان طولانی تری ادامه یابد. بوتاکس عضلات را تنبل می‌کند بنا بر این کمتر فعالیت می کنند. گاهی این فعالیت کم عضلات، باعث می‌شود که با گذشت زمان، برای رفع چروکها به درمان‌های بوتاکس کمتری نیاز داشته باشید تا همان اثر را برای شما داشته باشد. باید توجه کرد حتی اگر پس از مدتی استفاده مداوم از بوتاکس، درمان به طور کامل متوقف شود نگرانی در مورد این که چروک ها به طور کامل برگردند وجود ندارد و فرد باز هم نسبت به حالت قبل از بوتاکس جوان تر به نظر می‌رسد.
اثرات طولانی مدت بوتاکس
به طور معمول، اثرات بوتاکس سه تا چهار ماه و گاهی اوقات تا شش ماه ادامه دارد. بنابراین، درمان توصیه شده برای تعیین این که در سال چند بار میتوان بوتاکس انجام داد به طور تقریبی هر سه تا چهار ماه یک بار است. با این وجود، اگر عضلات صورت شما با گذشت زمان انقباضات خود را کاهش دهند، طول دوره‌ی زمانی هر درمان ممکن است بیش از سه یا چهار ماه به طول بیانجامد. زیرا با گذشت زمان، خطوط و چین و چروک های برگشتی معمولاً شدت کمتری دارند و عضلات یاد می‌گیرند که شل شوند و پوست کمتر چین خورده و چروک می‌شود. به همین دلیل، برای ایجاد یک برنامه درمانی مناسب و کارآمد، مراجعه به یک پزشک متخصص و دارای تجربه کافی ضروری است و تزریق بوتاکس را به صورت بی خطر میتوان زیر نظر این پزشک با خیال آسوده ادامه داد.
فواصل زمانی نباید خیلی کوتاه باشند
همان طور که گفته شد فواصل زمانی برای استفاده از بوتاکس و این که در سال چند بار میتوان بوتاکس انجام داد باید توسط پزشک مجرب و متخصص تعیین شود، اما باید دقت کرد که این فواصل زمانی نباید خیلی کوتاه باشند چرا که ممکن است سبب ایجاد مقاومت در عضلات صورت شوند و دیگر کارایی کافی نداشته باشد. به طور معمول برای جلوگیری از ایجاد مقاومت در برابر بوتاکس، بهتر است زودتر از سه ماه تزریق انجام نشود. در برخی موارد نیز که بسیار نادر است ممکن است بدن فرد آنتی بادی یا پادتن خنثی کننده علیه سم بوتولینوم ایجاد کند که سبب می‌شود تاثیر بوتاکس کوتاه مدت شده یا اصلا نتیجه ای نداشته باشد.
کاهش استفاده از بوتاکس با رعایت موارد دیگر
با رعایت یک سری موارد که در ادامه ذکر می‌شود میتوان از ایجاد چین و چروک های جدید جلوگیری کرد و به این ترتیب طول فواصل زمانی نیاز به استفاده از بوتاکس را افزایش داد. استفاده از ضد آفتاب و مرطوب کننده های مناسب، رژیم غذایی سالم و نوشیدن مقدار کافی آب در شبانه روز، پرهیز از استعمال سیگار و استفاده از پاک کننده های مناسب پوست از این موارد هستند. از طرف دیگر میتوان از دیگر روشهای جوان سازی پوست صورت مثل تزریق ژل، استفاده از ویواس، و … نیز برای درمان چین و چروک استفاده کرد. به طور کلی در روشهای جوان سازی هدف، بازگرداندن ظاهر جوان به چهره است که می‌تواند از طریق گزینه‌های جراحی یا غیر جراحی انجام شود. این روشها می‌توانند از نظر تهاجمی و عمق درمان متفاوت باشند. بوتاکس از جمله موثرترین روشها در درمان چروک پوست است.
روش موثر دیگر برای از بین بردن چروک
به جز بوتاکس یکی از روشهای موثر دیگر برای از بین بردن چین و چروک های پوست صورت تزریق فیلر است. از پرکننده (فیلر) های پوستی برای اهداف زیبایی استفاده می‌شود و باعث افزایش حجم در قسمت های مختلف بدن می‌شود. یکی از استفاده‌های مهم آن در پوست صورت است که موجب کاهش چین و چروک می‌گردد. فیلرها نیز مثل بوتاکس اثرات موقتی دارند و در صورت نیاز و تمایل باید در فواصل زمانی مشخصی دوباره تجدید شوند. ماندگاری فیلرها وابسته به نوع فرمولاسیون آنها و محلی است که تزریق می‌شوند، اما به طور کلی میتوان گفت حدود 6 تا 18 ماه می‌توانند ماندگاری داشته باشند.