وتاکس و کاربردهای های زیبایی و پزشکی آن
بوتاکس نوعی دارو می باشد که روی عضلات اثر می گذارد، در دوزهای کم می تواند چین و چروک های پوست را کاهش داده و به درمان برخی از بیماری ها کمک کند.
بوتاکس یا توکسین بوتولینوم توسط یک باکتری بنام کلستریدیوم بوتولینوم ساخته می شود . بوتاکس اگر به درستی و در مقادیر کم استفاده شود، می تواند فواید زیادی در حوزه ی زیبایی و پزشکی داشته باشد مثل از بین بردن چین و چروک پوست و یا از بین بردن اسپاسم پلک، تعریق بیش از حد و درمان برخی از اختلالات مثانه و میگرن. استفاده از بوتاکس برای درمان موارد ذکر شده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا ( FDA ) تأیید شده است.
بوتاکس چیست؟
همانطور که پیش تر اشاره شد، بوتاکس از باکتری به نام C. botulinum گرفته می شود که در بسیاری از محیط های طبیعی از جمله خاک، مرداب ها، جنگل ها و دستگاه گوارش پستانداران و ماهی ها وجود دارد. باکتری ها و اسپورهای C. botulinum به طور کلی بی خطر هستند. اگر اسپورها تغییر شکل بدهند و تعداد آنها زیاد شود، می توانند سم بوتولینوم را تولید کنند که در موارد شدید منجر به بیماری کشنده ی بوتولیسم می شود. سم بوتولینوم بسیار خطرناک است؛ دانشمندان تخمین زده اند که 1 گرم از شکل سمی این ماده می تواند 1 میلیون نفر را بکشد و یک کیلوگرم از آن نیز می تواند هر انسانی را بر روی کره ی زمین از بین ببرد. با این وجود اگر از بوتاکس به طور مناسب استفاده شود، بی خطر است و عوارض جانبی کمی دارد.
بوتاکس چگونه اثر می گذارد؟
سیستم عصبی بدن انسان موادی به نام “نوروترانزمیتر” تولید می کند. این مواد باعث انتقال پیام درسیستم عصبی شده و فرمان هایی را به عضلات و غدد عرق منتقل می کنند. این سیگنال ها باعث تحریک عضله و انقباض آن یا تعریق در غدد عرق می شوند. بوتاکس یک نوروتوکسین است که مانع انتقال دستور انقباض از اعصاب به عضلات می شود و بدین ترتیب باعث فلج موقت عضلانی می شود. برای انقباض عضله، نوروترانزمیتری که سیستم عصبی تولید می کند، “استیل کولین” نام دارد. استیل کولین به گیرنده های موجود در سطح سلول های عضلانی متصل می شود و باعث انقباض این سلول ها می شود. تزریق بوتاکس مانع از ترشح استیل کولین می شود، بنابراین از انقباض سلول های عضلانی جلوگیری می کند.
کاربردهای زیبایی بوتاکس
معروف ترین کاربرد بوتاکس کاهش چین و چروک صورت است. بنابر آمار انجمن جراحی زیبایی در آمریکا، تزریق بوتاکس محبوب ترین عمل زیبایی در این کشور محسوب می شود و در سال 2016، بیش از 7 میلیون نفر تحت درمان با بوتاکس قرار گرفتند. اثر بوتاکس موقتی است و بسته به نوع درمان و نوع بوتاکس استفاده شده از3 تا 12 ماه ماندگاری دارد. بیشتر افراد تمایل به تزریق بوتاکس در موارد زیر دارند:
چین و چروک بین ابروها معروف به خط اخم.
چین و چروک دور چشم معروف به خطوط پنجه کلاغی
چین های افقی در پیشانی
خطوط شعاعی دور لب ها یا barcode lines
فرورفتگی های پوستی روی چانه یا چانه قلوه سنگی
کاربردهای پزشکی بوتاکس
از بوتاکس برای درمان انواع بیماری هایی که بیشتر آنها بر سیستم عصبی- عضلانی تأثیر می گذارند، استفاده می شود. از جمله بیماری هایی مثل:
اسپاسم اندام فوقانی برای افراد بیش از 2 سال
انحراف چشم (لوچی) یا استرابیسم در افراد بالای 12 سال
تعریق شدید یا هایپرهیدروز زیربغل ،کف دست و پا
جلوگیری از حملات میگرن بخصوص در افرادی که بیش از 4 روز در ماه سردرد میگرنی دارند
کاهش علائم مثانه نوروژنیک ؛ در صورتی که داروهای آنتی کولینرژیک موثر نباشند
اسپاسم پلک یا بلفارواسپاسم،و دیستونی عضلانی
یک اختلال حرکتی- عصبی که همراه اسپاسم عضلات گردن است
روش انجام بوتاکس
پزشکان توکسین بوتولینوم را بطور مستقیم به بافت عضلانی تزریق می کنند. حدود 24 تا 72 ساعت طول می کشد تا دارو اثر کند. گاهی ممکن است تا 5 روز زمان ببرد تا اثر بوتاکس کامل شود. تزریق بوتاکس در طول دوره ی بارداری و شیردهی ممنوع است. در صورت داشتن آلرژی به دارو و مواد همراه بوتاکس (مثل آلبومین ) باید از تزریق آن خودداری شود.